KFK ZG PTTK

Zainteresowanie fotografią od samego początku istnienia Towarzystwa Tatrzańskiego i Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego towarzyszyło członkom obu towarzystw. Różnił ich natomiast sposób podejścia do fotografii, bo jedni fotografowali, natomiast drudzy chętnie korzystali z dorobku tych pierwszych. Fotografowanie w początkach działalności PTK – szczególnie w zaborze rosyjskim (istnieli korespondenci z innych zaborów), nie było sprawą łatwą, gdyż oprócz trudności technicznych trzeba było pokonać także trudności „administracyjne”. Trzeba było skutecznie przepłacić żandarma rosyjskiego, żeby pozwolił fotografować i nie traktował fotografującego jak szpiega, bo każdy z aparatem był podejrzany!

Po wyzwoleniu ruch fotograficzny znacznie się rozwinął i ku radości tych „niefotografujących”, zaczęły powstawać w PTK tzw. ”przeźroczarnie”, w których można było wypożyczyć potrzebne przeźrocza na podobnych zasadach jak książki w bibliotece. Było to wtedy szczególnie przydatne dla prowadzonych publicznie prelekcji i wykładów krajoznawczych, a także wydawnictw i publikacji. W okresie odradzania się Polski i scalania zaborów takie działania na rzecz poznawania kraju ojczystego były bezcenne. Służyły temu celowi także wielkie ogólnopolskie wystawy fotograficzne.

Zniszczenia II wojny światowej spowodowały straty w archiwach fotograficznych PTK i ich rozproszenie. Formalny ruch fotograficzny z trudem się odradzał w PTK i później w PTTK. Do lat 70’ XX wieku nie było komisji fotografii, a jedynie podkomisja przy Komisji Krajoznawczej ZG PTTK. Nie znaczy to oczywiście, że nie istniały efekty pracy fotografików krajoznawców. W Towarzystwie powstawały pocztówki, zdjęcia dokumentacyjne, organizacyjne, organizowano plenery i wystawy. Najbardziej widocznym znakiem tej działalności była „ogólnopolska wystawa objazdowa fotografii krajoznawczej” w… przedziałach wagonów kolejowych. Zdjęcia przyrody, zabytków, krajobrazów autorstwa wybitnych twórców fotografii krajoznawczej miały zachęcać do zwiedzania kraju i podróżowania koleją.

W latach 70’ XX w. z inicjatywy wybitnych fotografów krajoznawców skupionych wokół Fryderyka Kremsera powołano w ZG PTTK Komisję Fotografii Krajoznawczej PTTK, która rozpoczęła szeroką działalność fotograficzną, wystawienniczą, wydawniczą, szkoleniową i popularyzatorską. Utworzono także kilkustopniową istniejącą do dziś Odznakę Fotografii Krajoznawczej (OFK). Mianowano instruktorów fotografii PTTK i powołano zespoły weryfikacyjne odznaki. Do dnia dzisiejszego organizuje się coroczne Forum Fotografii Krajoznawczej – spotkanie fotografów krajoznawców z całej Polski połączone z plenerem, szkoleniem, mianowaniem nowych instruktorów, dyskusją i wymianą doświadczeń. Dla osób szczególnie zasłużonych w ruchu fotograficznym w PTTK została ustanowiona Honorowa Nagroda im. Fryderyka Kremsera – pierwszego przewodniczącego Komisji Fotografii Krajoznawczej w PTTK i animatora ruchu fotograficznego w Towarzystwie.

Autor: Andrzej Danowski